CEVAPLARINA GÜVENEN KİŞİ DAHA AZ ELEŞTİREL DÜŞÜNME KULLANIR
Üretken yapay zekanın kullanımı insanlarda eleştirel düşünme becerilerini nasıl etkiliyor ? İşte Carnegie Mellon Üniversitesi’nden (ABD) bilim insanları, Microsoft uzmanlarıyla birlikte bunu anlamaya çalıştı. Çalışmanın sonuçları, yapay zeka teknolojisinin yanlış kullanıldığında insanların bilişsel yeteneklerinde gerilemeye yol açabileceğini gösteriyor.
Kişi, işinde üretken yapay zekaya güvenerek, çabalarını sistemin tepkilerinin kalitesini, yani iş amaçlı kullanıma ne kadar uygun olduklarını değerlendirmeye yönlendirir. Ancak kişi, bilgiyi yaratmak, değerlendirmek ve analiz etmek için ihtiyaç duyduğu üst düzey eleştirel düşünme becerilerinden daha az yararlanır.
İŞLEMEYEN DEMİR PAS TUTAR
Bilim insanları, insanlar yalnızca yapay zeka tepkileri yetersiz olduğunda müdahale ederse, “yargılama yeteneklerini kullanma ve bilişsel ‘kaslarını’ güçlendirme konusunda günlük fırsattan mahrum kalacaklar ve istisnalar ortaya çıktığında körelmiş ve hazırlıksız kalacaklar” diyor. Başka bir deyişle, bir kişi yapay zekaya çok fazla güvenip onun kendisi adına “düşünmesine” izin verdiğinde, yapay zeka başarısız olduğunda kendi başına sorunları çözmede daha kötü sonuçlar alıyor.
Çalışmaya, işlerinde haftada en az bir kez yapay zeka kullandığını kabul eden 319 gönüllü katıldı. Katılımcılardan, üretken yapay zekanın iş yerinde nasıl kullanılabileceğine dair üç ana senaryo üzerinden örnekler vermeleri isteniyor: bir meslektaşına e-posta yazmak gibi içerik oluşturma; bir konuyu araştırmak veya uzun bir makalenin ana noktalarını listelemek gibi bilgilerin özetlerini hazırlamak; Mevcut verilerden yola çıkarak tavsiye istemek veya bir grafik oluşturmak.
Daha sonra gönüllülere görevi tamamlarken eleştirel düşünme becerilerini kullanıp kullanmadıkları ve üretken yapay zeka ile çalışmanın eleştirel düşünmeye daha fazla mı yoksa daha az mı çaba sarf etmelerini sağladığı soruldu. Bahsedilen her görev için gönüllülerden kendilerine, üretken yapay zekaya ve yapay zekanın yanıtlarını değerlendirme yeteneklerine ne kadar güvendiklerini derecelendirmeleri istendi.
Katılımcıların yaklaşık %36’sı yapay zeka ile çalışmanın olası olumsuz etkilerini azaltmak için eleştirel düşünme becerilerini kullandıklarını söyledi. Bir katılımcı değerlendirme sırasında ChatGPT kullandığını ancak yanlış cevap verip diskalifiye olma korkusuyla yapay zekanın cevaplarını tekrar kontrol ettiğini bildirdi.
Başka bir gönüllü ise patronuna gönderdiği e-postaların yapay zeka tarafından oluşturulan taslaklarını düzenlemek zorunda kaldığını, çünkü pozisyon ve yaş farkının kendisi için çok önemli olduğunu söyledi. Birçok kişi, yapay zeka yanıtlarını YouTube ve Wikipedia gibi bilindik kaynakları kullanarak kontrol ettiğini kabul ediyor ancak bu, belki de yapay zekaya yönelmenin amacına aykırıdır.
Üretken yapay zekanın eksikliklerini telafi etmek için çalışanların bu eksikliklerin nasıl ortaya çıktığını anlamaları gerekiyor, ancak herkes modern yapay zekanın sınırlamalarının ne olduğunu bilmiyor. Araştırmada, yapay zekanın doğru cevaplarına güvenen kişilerin, kendi yeteneklerine güvenen kişilere kıyasla daha az eleştirel düşünme kullandığı ortaya çıktı.
Bilim insanları henüz yapay zeka araçlarının insanları aptallaştırdığını iddia etmiyor ancak araştırmaya göre, yapay zekaya aşırı güvenmek, sorunları kendi başımıza çözme yeteneğimizi zayıflatabilir.
